De aanval en de arrestatie
Luigi Mangione, een 27-jarige Amerikaan, wordt verdacht van het doodschieten van een topfunctionaris van een zorgverzekeringsbedrijf in een opvallende aanval die een nationale discussie heeft ontlokt. Hij verscheen maandag (dinsdag AEDT) voor de rechtbank in New York, met zijn handen in boeien en gekleed in een donkergrijze blazer. Een officier van justitie maakte zijn handboeien los toen hij zich bij de verdedigingsbank voordeed.
De arrestatie vond plaats in een McDonald’s-restaurant in Pennsylvania na een dagenlange achtervolging. De politie had Mangione opgespoord nadat Brian Thompson, de 50-jarige CEO van United Healthcare, op 4 december 2024 op een druk trottoir in Manhattan was neergeschoten.
Bewijs en juridische disputen
Bij de arrestatie troffen agenten uit zijn rugzak meerdere bewijsmaterialen aan die naar verluidt hem in verband brengen met de moord. De advocaten van Mangione stellen echter dat de politie zonder toestemming zijn tas heeft doorzocht, waardoor het verkregen bewijs onrechtmatig zou zijn en niet in de rechtszaak zou mogen worden gebruikt. Het openbaar ministerie ontkende deze beschuldigingen en stemde in met een hoorzitting over de kwestie.
De verdediging strijdt in twee zaken tegen het openbaar ministerie: niet alleen in de staatszaak, maar ook in een federale zaak waar de doodstraf wordt geëist. Die zaak keert in januari terug voor de rechtbank.
Volgens gerechtelijke documenten zal de hoorzitting over het betwiste bewijs meerdere dagen duren, waarbij beide partijen getuigen willen horen.
Inhoud en belang van de bewijzen
Tijdens de zitting op maandag werd een volledige bewakingsvideo vertoond waarop te zien is hoe Thompson in front van een hotel wordt neergeschoten. Hij struikelt opzij voordat hij valt. Ook werd een video binnen de McDonald’s afgespeeld, waarin te zien is hoe twee agenten Mangione benaderen, later vergezeld door minstens zes andere agenten in het restaurant.
Terwijl de beelden werden getoond, leek Mangione ze vanuit de verdedigingstafel te bekijken, met één vinger op zijn kin gedrukt.
De aanklagers vertoonden eveneens een noodoproep gemaakt door de manager van de McDonald’s.
“Ik heb hier een klant die door sommige anderen als verdacht wordt beschouwd en die lijkt op de CEO-schutter uit New York,” is te horen in de opname.
De manager zegt verder dat de man een zwarte jas, een medische mondkapje en een beige muts droeg. “Het enige wat je kunt zien, zijn zijn wenkbrauwen,” voegt ze toe.
Van Mangione is in het bewakingsmateriaal geen weerstand zichtbaar, hoewel het geen geluid bevat. Naast hem ligt een rugzak waarin de politie schrijfsels heeft aangetroffen die als een ‘manifest’ voor de aanval zijn beschreven.
Rechtszaken en bewijsbespreking
Op een bepaald moment vroeg advocaat Karen Friedman-Agnifilo aan een politieagent of iemand de beloning van 10.000 dollar van CrimeStoppers had ontvangen. Rechter Gregory Carro wees deze vraag af na bezwaar van het openbaar ministerie.
In eerdere gerechtelijke documenten vroeg Friedman-Agnifilo aan Carro om het publiek tonen van de inhoud van de geschriften van Mangione te verhinderen, uit angst dat dit de jury zou kunnen beïnvloeden. Ze noemde het gebruik van de term “manifest” door het openbaar ministerie een “vooringenomen, door de wetgeving verzonnen label”.
Daarnaast vroeg ze dat ten minste één van Mangione’s handen tijdens de zitting niet in boeien werd gehouden, zodat hij aantekeningen kon maken.
In september seinde Carro de twee hoofdverwijten tegen Mangione – moord in de eerste graad in het kader van een terroristisch daad en moord in de tweede graad als terroristisch misdrijf – na te hebben vastgesteld dat het bewijs niet had aangetoond dat Mangione een terroristische daad had gepleegd.
De verdachte wordt nog steeds geconfronteerd met negen aanklachten in de staatszaak en een aparte federal zaak waarin de doodstraf wordt geëist. Hij heeft op alle aanklachten ontkend schuldig te zijn.
Belangrijk bewijs in beslag genomen
Bij de arrestatie in december vorig jaar namen autoriteiten diverse items in beslag uit zijn rugzak, waaronder een pistool, een geladen magazijn en een notitieboekje met handgeschreven notities. Dit bewijsmateriaal wordt door het openbaar ministerie gebruikt om hem te koppelen aan de moord.
Het teruggevonden pistool stemt overeen met ballistisch bewijs van de plaats delict in Manhattan. De writings in het boekje worden door het Openbaar Ministerie aangeduid als een “manifest” waarin onder meer zijn frustratie over de gezondheidszorgsector en zijn intentie om een aanval uit te voeren, worden beschreven. Volgens de aanklagers bevestigen de notities zijn verantwoordelijkheid voor de daad.
In een gerechtelijk document stelt Friedman-Agnifilo dat het bewijs, inclusief de items uit de rugzak, onrechtmatig verkregen is en daarom niet mag worden toegelaten. Het openbaar ministerie kan deze uitdaging overwinnen door aan te tonen dat het bewijs onvermijdelijk tijdens het onderzoek wel legaal zou zijn gevonden.
Zelfs indien de rechter in het voordeel van Mangione beslist, beschikken de autoriteiten nog over bewijs dat zijn DNA of vingerafdrukken op verschillende items heeft achtergelaten, nabij de plaats delict, aldus de gerechtelijke documenten.