Aanloop en deelnemers aan de topbijeenkomst
Op maandagavond hield president Donald Trump een vergadering in het Witte Huis om de volgende stappen inzake Venezuela te bespreken. Volgens ingewijden van CNN waren belangrijke leden van het kabinet en de nationale veiligheidsraad aanwezig, waaronder minister van Defensie Pete Hegseth, voorzitter van de Joint Chiefs of Staff generaal Dan Caine en minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio. Daarnaast waren Susie Wiles, eyakracht van het Witte Huis, en haar onderbevelhebber Stephen Miller eveneens aanwezig.
De bijeenkomst, gepland voor 17.00 uur Eastern Time (9.00 uur AEDT) in het Oval Office, volgde op toenemende druk vanuit de Verenigde Staten op Venezuela, onder meer door aanvallen op drugsschepen en de opbouw van militaire middelen in de Caraïben.
Militaire maatregelen en politieke context
Het Amerikaanse leger heeft meer dan een dozijn oorlogsschepen en ongeveer 15.000 militairen ingezet in de regio onder de naam “Operatie Southern Spear,” aldus het Pentagon. De woordvoerder van het Witte Huis, Karoline Leavitt, verklaarde dat Trump met zijn nationale veiligheidsraad overlegde over deze kwestie en andere zaken. Ze benadrukte dat het zijn verantwoordelijkheid is om voortdurende vrede wereldwijd te bevorderen.
De top kwam tegelijk met toenemende vragen over de juridische rechtmatigheid van Amerikaanse aanvallen op vermeende drugsschepen in de regio, waarbij meer dan 80 mensen om het leven kwamen.
Controverses rond de rechtmatigheid van militaire acties
De VS voeren officieel geen oorlog met Venezuela. Hoewel er geen formeel oorlogsverdrag bestaat, bespreken Amerikaanse wetgevers van beide partijen de rapporten over een vervolgaanval op een vermoedelijk drugsschip, nadat een eerste aanval niet alle opvarenden had gedood.
Volgens senator Angus King, een onafhankelijk uit Maine, is de wet duidelijk: “Als het waar is dat er een tweede aanval was met de bedoeling de overlevenden te doden, dan is dat een oorlogsmisdaad en zelfs moord,” aldus King.
Leavitt bevestigde dat admiraal Frank M. “Mitch” Bradley, commandant van het US Special Operations Command, de opvolgaanval had gegeven en dat hij handelde binnen zijn mandaat. Ze verwees naar de verklaring van Hegseth, die op 2 september toestemming gaf voor de “kinetische aanvallen,” waarbij de instructie was dat de boot moest worden vernietigd en de dreiging voor de Verenigde Staten moest worden geëlimineerd.
Legale en politieke reacties op de aanvallen
Bij vragen over de juridische basis voor de aanvallen stelde Leavitt dat deze in zelfverdediging werden uitgevoerd, in internationale wateren en conform het oorlogsrecht. Trump gaf aan dat hij persoonlijk geen tweede aanval zou hebben willen uitvoeren en betwijfelde of Hegseth dit had bevolen.
King stelde dat het Congres zich zal richten op het verhoren van degenen die betrokken zijn geweest bij de orders en de uitvoering. “We zullen spreken met mensen uit de top van de commandoketen en degenen die daadwerkelijk de aanval hebben getriggerd,” zei hij.
Leavitt noemde dat Hegseth contact had gehad met wetgevers die bezorgd waren, maar specificeerde niet welke. Daarnaast verdedigde ze de mate van informatie-uitwisseling met het Congres en herinnerde aan 13 bipartizan briefings over de Venezolaanse aanvallen, inclusief documenten en juridische adviezen.
Toekomstige stappen en regionaal beleid
Het Witte Huis blijft zich inzetten en kondigde recent aan dat de VS binnenkort de drugshandel van Venezuela te land en ter zee zal aanpakken. President Trump deed een brede waarschuwing op sociale media, waarin hij airlines, piloten en criminele netwerken waarschuwde om Venezuela te vermijden. Hij hield verder een geheim over het precieze gesprek met de Venezolaanse president Nicolás Maduro, die onlangs door de regering werd aangewezen als lid van een terroristische organisatie.
Daarnaast kondigde Trump aan dat hij met Maduro heeft gebeld, zonder daarbij te melden waarover precies werd gesproken. De Amerikaanse regering heeft Maduro en andere bewindslieden onlangs officieel aangewezen als terroristische groepering, wat meer militaire opties zou kunnen openen voor interventies binnen Venezuela.
Internationale en binnenlandse politieke reacties
Republikeinse parlementariër Maria Salazar uit Florida uitte haar verontrusting over Trumps plan om de voormalige Hondurese president Juan Orlando Hernández te pardonnteren. Dit zou betekenen dat een belangrijke drugsveroordeling werd ingetrokken, terwijl de Vietnamese campagne tegen Maduro verdergaat.
Leavitt verdedigde op maandag deze beslissing, stellende dat de Amerikaanse aanklachten wegens drugshandel tegen Hernández het resultaat waren van “overrechting” onder de Biden-regering.
Ze benadrukte dat Trump duidelijk had gemaakt dat hij zich wil inzetten voor de grens en dat hij de misstanden in het gerechtelijk apparaat uit het verleden wil corrigeren, vooral met betrekking tot het bestrijden van de drugscultuur op het land en op zee.