Kent u dat? U haalt bevroren broccoli, frikandellen of een restje hutspot uit de vriezer — en het zit net onder een dikke laag ijs. Niet bepaald een smakelijk gezicht, en bij het ontdooien krijgt u vaak een plas water in uw ovenschotel cadeau. Waarom gebeurt dit eigenlijk, en vooral: hoe voorkomt u het voortaan?
Wat veroorzaakt ijskristallen en “vriesbrand” in de vriezer?
Het fenomeen heet in vaktermen “vriesbrand” — die bleke of ijzige plekken op ingevroren eten. In de praktijk: uw diepvrieskroketten zien er een beetje uit alsof ze een week op de Veluwe in november hebben gelegen. Oorzaak? Lucht, kou en uitdroging.
Als lucht bij uw eten kan komen in de vriezer, droogt het langzaam uit. Daarbij komt waterdamp vrij die bevriest tot kleine ijskristallen, meestal aan de buitenkant van het product of tegen de verpakking. Zelfs als u goed afsluitbare zakjes gebruikt, laat zo’n verpakking vaak tóch een beetje lucht door. Fijn is anders.
Is eten met vriesbrand nog veilig?
Goed nieuws: eten met vriesbrand is meestal nog veilig te eten. Volgens de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit zit er geen gevaar aan — het is vooral minder aantrekkelijk qua structuur en smaak. Met name groente, vlees en kliekjes krijgen hierdoor bij het ontdooien eerder een waterige of papperige textuur. Jammer van uw stoofpotje uit de Allerhande.
Hoe voorkomt u vriesbrand? De waterverplaatsingsmethode
De oplossing is verrassend simpel — u moet de lucht zoveel mogelijk rond uw eten verwijderen voordat het de vriezer in gaat. Professionals gebruiken een vacuümapparaat, maar laten we eerlijk zijn: die heeft lang niet iedereen in huis. Gelukkig bestaat er een eenvoudig trucje uit grootmoeders tijd: de waterverplaatsingsmethode.
Zo werkt het stap voor stap:
- Doe uw eten in een degelijke diepvrieszak met sluitstrip. Sluit de zak bijna helemaal, maar laat een klein hoekje open.
- Neem een grote kom water (kraanwater volstaat) en laat de zak met eten daar langzaam in zakken. U zult zien dat het water de lucht uit de zak “duwt”.
- Zodra de lucht er uit is, sluit u de zak helemaal af terwijl deze nog net onder water zit.
- Haal de zak uit het water — klaar is Kees (of eigenlijk Klaas, want we zijn in Nederland).
Wanneer gebruik je deze methode?
Deze techniek werkt perfect voor vlees, vis, groenten en zelfs ovenschotels die u langere tijd wilt bewaren. U kunt er zelfs een slimme draai aan geven bij het zelf maken van sous-vide gerechten — daar gebruiken topchefs exact dezelfde truc. Overigens: handzame vacuümapparaatjes zijn tegenwoordig bij Blokker en bol.com gelukkig niet duur meer, mocht u een extra stapje willen zetten.
Pro-tip uit de Randstad
Extra tip voor de lokale held: schrijf even de datum plus inhoud op een labeltje. Anders eindigt u net als ik, met mysterieuze bakjes die — als u pech heeft — van de vorige Elfstedentocht dateren.
Samengevat: houd uw eten langer lekker
Dus: minder lucht = minder vriesbrand. Uw eten blijft langer vers, ziet er smakelijker uit, en u voorkomt een vrieskist vol onherkenbare ijsballen. Kleine moeite, groot verschil — dat kan zelfs een chaotische Amsterdammer als ik waarderen.