Vanaf april 2025 geldt in Schotland een opvallende nieuwe regel: het installeren van nieuwe houtkachels en houtgestookte ketels in woningen is daar nu verboden. Alleen in uitzonderlijke gevallen krijgt u nog toestemming. Dit beleid is bedoeld om de luchtkwaliteit te verbeteren — maar hoe realistisch is zo’n verbod voor Nederland? En wat betekent dit voor u, zeker in landelijke gebieden waar hout stoken traditie is?
Waarom kiest Schotland voor dit verbod?
Hout gestookte kachels en open haarden zijn jarenlang het hart van veel huishoudens geweest, zowel in steden als op het platteland. Toch wint de discussie over de schadelijke uitstoot steeds meer terrein. Experts waarschuwen voor fijnstof en andere toxische stoffen, en wijzen erop dat houtrook – vooral ’s winters – een forse bijdrage levert aan luchtvervuiling en gezondheidsproblemen. Het Schotse parlement besloot daarom als eerste deze kachels te verbieden voor nieuwbouw.
Wat houdt dit verbod precies in?
Sinds 1 april 2025 mogen nieuwe huizen in Schotland geen houtkachel of -ketel meer plaatsen, vanwege aangescherpte technische normen. De hoofdreden: schonere lucht boven de wijk en minder ziekten gerelateerd aan luchtvervuiling.
Wat mogen bestaande huishoudens nog?
De aankondiging veroorzaakte direct onrust. Veel bewoners waren bang hun huidige kachel te moeten afvoeren. Maar voor alle duidelijkheid: het verbod geldt alleen voor nieuwbouw. Heeft u al een houtkachel? Dan mag u deze gewoon blijven gebruiken. Al is de verwachting dat het beleid de komende jaren mogelijk nog strenger wordt.
Binnen de regels omzeilen: noodverwarming toegestaan
Voor elke regel is er een uitzondering. Huizen moeten bij een storing aan hun warmtepomp of elektrische verwarming nog steeds vooruit kunnen — vooral in een land als Schotland dat berucht is om het snelle weer. Daarom mag u, onder strikte voorwaarden, een houtkachel als noodoplossing houden. Bij een kapotte installatie kan het dus nog tijdelijk uitkomst bieden. Maar let op: voor kleinere woningen wordt vaak aangedrongen op elektrische bijverwarming als back-up — minder romantisch, wel praktisch.
Uitzonderingen voor afgelegen gebieden
Ook hield de Schotse overheid rekening met bewoners van afgelegen regio’s. daar is soms niet eens een fatsoenlijke elektriciteitsaansluiting. Hout blijft voor deze huishoudens voorlopig onmisbaar. Het verbod geldt hier dan ook niet of nauwelijks — pragmatisch, als je het mij vraagt.
Zou Nederland zo’n ‘houtverbod’ kunnen kiezen?
Volgens recente schattingen stoken in Nederland nog steeds honderdduizenden woningen met kolen, hout of pellets. Vaste brandstoffen zijn hier, na aardgas, de belangrijkste warmtebron. Een totaalverbod ligt dus niet direct in het verschiet. Zeker in landelijke provincies als Gelderland en Drenthe hoor ik van veel lezers dat elektrisch stoken nu (nog) te duur of onpraktisch is — vooral als je zelf het bos naast de deur hebt.
Wat betekent dit voor u?
- Woont u in een nieuwbouwwoning? In Nederland geldt momenteel nog géén echt verbod, maar de discussie leeft. Steeds meer gemeenten eisen hoge milieunormen voor elke verwarmingsoplossing.
- Heeft u een bestaande houtkachel? U mag die gebruiken, maar verwacht strengere eisen (filters, schoorsteenkeuring) in de toekomst.
- Woont u in een afgelegen gebied zonder gasnet? De kans is groot dat u voorlopig nog met hout mag blijven stoken — maar houd eventuele wijzigingen in de gaten.
Wist u trouwens dat de vraag naar elektrische alternatieven razendsnel stijgt? Warmtepompen, infra-roodpanelen en zelfs hypermoderne pelletkachels met emissie-controle zijn in trek. Handige tip: houd lokale subsidieregelingen goed in de gaten — soms bespaart u verrassend veel geld.
Samengevat: een overgang, geen revolutie
Het Schotse verbod op nieuwe houtkachels is een duidelijk signaal aan Europa: luchtvervuiling wordt steeds minder getolereerd. Maar verwacht geen snelle kopie in Nederland. Met ons natte polderklimaat, de verspreide bebouwing en tradities rondom haardvuur zijn brede verboden lastig te verkopen. Toch is duidelijk: de tijd dat stoken met hout de norm was, loopt op zijn eind — zelfs als u, net als ik, die geur van vers gekloofd beukenhout blijft waarderen.