Rustige beschuldigingen en de rol van Russische en Europese partijen
De Russische president Vladimir Putin heeft onlangs zijn Europese bondgenoten ervan beschuldigd de Amerikaanse inspanningen te ondermijnen om het bijna vier jaar durende conflict in Oekraïne te beëindigen. Dit gebeurde kort voor een ontmoeting met een delegatie die was gestuurd door de Amerikaanse president Donald Trump. Putin stelde dat Europa geen vrede najaagt en zich in plaats daarvan achter de oorlog schaart. Volgens hem proberen de Europeanen met hun gedrag juist het vredesproces te verstoren en geven ze Rusland de schuld voor de voortgang die niet wordt geboekt. Voeg daarbij dat hij Europa ervan beschuldigde de vredesvoorstellen te wijzigen met eisen die voor Rusland onaanvaardbaar zijn, wat volgens hem volledig het vredesproces blokkeert. Hij herhaalde dat Rusland geen aanval op Europa plant en benadrukte dat het voor het Kremlin klaar staat voor een offensief indien Europa dat zou willen.
De langdurige conflictdynamiek en de steun van Europa aan Oekraïne
Het conflict begon in 2022 met een volledige invasie door Russische troepen in een soeverein Europees land. Sindsdien hebben Europese regeringen miljarden geïnvesteerd in financiële en militaire hulp aan Oekraïne, met als doel minder afhankelijk te worden van Russische energiebronnen en hun eigen legers te versterken om mogelijk meer territorium met geweld te beschermen. Er bestaat bezorgdheid dat, indien Rusland haar doel in Oekraïne bereikt, andere Europese landen het gevaar lopen te worden bedreigd of ontwricht door Russische drones, jachtvliegtuigen en vermeende sabotagecampagnes.
Het vredesplan van Trump vertrouwt erop dat Europa de grootste financier en beveiligingsgarantie voor een herstelde Oekraïne zal bieden. Echter, er lijkt geen consultatie vooraf te zijn geweest met Europese landen over het oorspronkelijke voorstel. Daarom zetten Europese regeringen zich in om ervoor te zorgen dat hun zorgen worden meegenomen in de diplomatieke onderhandelingen.
De diplomatieke onderhandelingen en de rol van belangrijke vertegenwoordigers
Vóór de gesprekken met Putin zei US-special envoy Steve Witkoff dat hij en Jared Kushner een wandeling maakten door Moskou en die als ‘een prachtige stad’ beschreven. Na vier uur onderhandelingen, die nog steeds achter gesloten deuren plaatsvonden, legden de partijen nog geen definitief akkoord vast. Tegelijkertijd bezocht de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy Ierland en zette zijn reis door Europa voort, terwijl hij moest wachten op verdere berichten van de Amerikaanse diplomaten in Moskou over de voortgang van de onderhandelingen. De gesprekken in Florida tussen Amerikaanse en Oekraïense functionarissen waren initieel 28 punten breed, maar werden teruggebracht tot twintig punten, wat de verwachting van Zelenskyy beïnvloedde dat de komende uren cruciaal zouden zijn voor de verdere stappen.
De voortgang en de betrokkenheid van Europese landen
Zelenskyy benadrukte dat hij binnen afzienbare tijd berichten verwacht over de richting van de onderhandelingen, afhankelijk van de signalen die hij ontvangt. Hij sprak over de noodzaak van concrete resultaten, omdat de slachtoffers dagelijks toenemen. De vertegenwoordigers van Oekraïne proberen tegelijkertijd de Europese bondgenoten die tot nu toe minder direct betrokken waren bij de besprekingen, meer bij het besluitvormingsproces te betrekken. Daarvoor waarschuwt Zelenskyy voor desinformatiecampagnes die Rusland mogelijk inzet om de onderhandelingen te verstoren.
Over de inzet van Europese landen wordt vermeld dat ze de wens uiten om meer invloed te krijgen bij het vormgeven van de uiteindelijke akkoorden. Tijdens zijn eerste officiële bezoek aan Dublin sprak Zelenskyy met de politieke leiders van Ierland, dat neutraal blijft en geen NATO-lid is, maar wel niet-legerlijke hulp heeft gestuurd. De mediatie en de diplomatieke onderhandelingen lopen moeizaam, vooral omdat er nog onoverkomelijke meningsverschillen bestaan over de territoriale status en de beveiliging van Oekraïne na de vrede.
De politieke en militaire druk op Zelenskyy
Dat Zelenskyy onder grote druk staat, wordt onder meer zichtbaar in de voortdurende gevechten en de geopolitieke spanningen. Op maandag meldden Russische troepen dat zij de controle hadden gekregen over de belangrijke stad Pokrovsk in de regio Donetsk, maar Zelenskyy zelf ontkende dat er al een definitieve controle was over de stad, en stelde dat gevechten nog gaande zijn. Ook het Oekraïense algemeen staf ontkende de claims van Rusland en verwees naar propaganda. Tegelijkertijd worden extra logistieke routes voorbereid om voorraden en banden naar de strijdkrachten in de regio te kunnen leveren.
Na maanden van frustratie over het stoppen van het geweld probeert de Amerikaanse regering met nieuwe diplomatieke initiatieven en gesprekken de vrede te bevorderen. De komende dagen worden door diplomaten nauwlettend gevolgd, omdat de positie van de betrokken partijen nog sterk uiteenloopt en het bereiken van een akkoord moeilijk blijft.