Het is soms slechts één onverwachte bliksemflits en ineens klinkt er een klap waar je hele huis van schrikt. Een weekendonweer brengt niet alleen verkoeling en dramatische luchten – het vormt vooral een reëel gevaar voor uw elektronica. De schade aan apparaten loopt snel op, en soms is herstel simpelweg onmogelijk of gewoon te prijzig.
Elektriciens in Nederland halen soms hun schouders op, want deze schade is zo makkelijk te voorkomen. Het oude advies blijft geldig: trek apparaten uit het stopcontact bij onweer. Dit kleine gebaar kan enorme ellende besparen en kost helemaal niets. Daarnaast zijn er nog meer manieren om uw kostbare elektronica veilig te houden.
Apparaten loshalen beschermt ze tegen piekspanning. Simpel – werkt altijd.
Hoe onweer uw apparaten sloopt
Een bliksemontlading bevat bizar veel elektrische kracht. Eén bliksem kan tot wel 100 miljoen volt en tienduizenden ampère produceren. Als die inslaat op een elektriciteitsmast of transformator in de buurt, verspreidt het overspanning via het net – zo tot aan uw stopcontact. Elk apparaat of stekker blijft gevoelig, en slimme elektronica hoeft dan niet eens rechtstreeks geraakt te worden om kapot te gaan.
Op dat moment ontstaat overspanning. Een splitseconde stroomstoot die alle kwetsbare onderdelen letterlijk verschroeit. Sommige apparaten zijn helemaal dood, andere tonen kuren, knipperen of worden abnormaal warm. Reparateurs in de Randstad krijgen dit ieder jaar talloze keren te zien.
Kwetsbare elektronica – deze apparaten lopen het meeste risico
Niet alles is even gevoelig voor bliksem. Vooral apparaten met verfijnde printplaten zijn de pineut. Denk aan: tv’s (van Philips of Samsung), audio-installaties, laptops, pc’s, en schermen. Andere elektronische snufjes – routers van KPN, modems van Ziggo, slimme lampen of een smartphone aan de lader – zijn minstens zo kwetsbaar.
Grote apparaten lijken vaak robuuster, maar ook daar schuilt ellende. Moderne witgoedapparaten met digitale besturing, zoals wasmachines, vaatwassers en drogers (Bosch, Miele) bevatten kwetsbare modules. Zelfs je magnetron of koelkast kan sneuvelen na één flinke overspanning.
Reparatiekosten na blikseminslag? Vaak duurder dan vervanging – en soms geen optie meer.
Meer dan stekkers trekken: slimme bescherming voor uw huis
Je bent niet altijd thuis als het weer omslaat. Gelukkig zijn er overspanningsbeveiligers die je hele huishouden beschermen. Zo’n beveiliging wordt ingebouwd in de meterkast (nieuwbouw in Amsterdam is meestal verplicht), werkt als een soort buffer, en houdt bliksem buiten je laptop of tv. Er bestaan daarnaast stekkerdozen met overspanningsbeveiliging – ze lijken op gewone verlengsnoeren, maar zijn net even slimmer.
Let op: niet elke overspanningsbeveiliger is geschikt voor flinke blikseminslag. Instapmodellen van de bouwmarkt beschermen soms alleen bij lichte schommelingen. Wil je echte zekerheid tijdens een zware storm, kies dan een model met klasse II of III keurmerk. Let op: zelfs het beste systeem is niet heiligmakend. Stekkers uit het stopcontact halen blijft altijd stap één. En, voor de volledigheid – een goede inboedelverzekering met stormdekking kan je later flink wat stress besparen.
Wat te doen als het misgaat
Zijn er toch apparaten gesneuveld tijdens het onweer? Check voorzichting of het apparaat nog werkt. Bij problemen, rare foutmeldingen of doodse stilte: blijf er vanaf en probeer niet opnieuw op te starten. Dit voorkomt kortsluiting of verdere schade – geloof me, dat scheelt hoofdpijn.
Kijk na onweer ook even naar de stoppenkast. Soms zijn stoppen of automaten gesprongen. Neem contact op met een betrouwbare reparateur (in Utrecht zijn er goede via Fixje.nl of Coolblue). De technicus doet een diagnose, maakt een prijsopgave en – belangrijk – levert bewijs voor de verzekering. Met een inboedelverzekering tegen natuurschade kun je die schade soms laten vergoeden, mits een officiële rapportage van de specialist aantoont dat het door bliksem kwam.