Wist u dat er van april tot en met augustus in Nederland een bijzondere regel geldt die álle tuiniers en eigenaren van een (volks)tuinhuis direct raakt? Het is er eentje die verrassend veel mensen over het hoofd zien — tot de boete ineens op de mat valt. Eén achteloze handeling in de tuin en u heeft zo een probleem te pakken. (Zelfs mijn buren uit Zaanstad hadden geen idee, tot het mis ging.)
De boete kan oplopen tot wel €850—voor grotere organisaties zelfs nog veel hoger. Tijd dus om even scherp te zijn: dit heeft alles te maken met broedende vogels en onze zorg voor de natuur. U denkt misschien “ik doe toch niks raars?”, maar let op: zelfs het snoeien van een oude klimop of het slopen van een schuur op het verkeerde moment, kan het verschil maken.
Waarom zijn vogels in deze periode extra beschermd?
Tussen april en augustus is het officiële broedseizoen. Dan bouwen vogels nesten, leggen eieren en brengen jongen groot. In deze maanden zijn alle inheemse wilde vogelsoorten volgens Europese én Nederlandse wetgeving extra beschermd. niet alleen tegen opzettelijke verstoring, maar óók tegen vernietiging van hun nesten, eieren of verstoord broeden. Het maakt overigens niet uit of u nu in Haarlem of in een uithoek van Drenthe woont — deze regel geldt overal.
Volgens de Wet natuurbescherming mag u tijdens deze periode onder andere het volgende niet doen:
- Nesten van (wilde) vogels, ook al zijn ze leeg, verwijderen of beschadigen
- Eieren rapen of zelfs maar aanraken
- Nesten bewust verstoren of toegankelijk maken voor roofdieren
- Bewust geluidsoverlast maken rondom broedende vogels
(denk aan bomen kappen, schuren slopen, botanische “grote schoonmaak”…) - Vogels vangen, verwonden of doodmaken—ook niet als u last ervaart
Let op: De regel geldt voor álle in het wild levende vogelsoorten behalve verwilderde stadsduiven (de rotsduif). Daar kijkt niemand in Nederland raar van op, want duivenpoep is echt een ding…
Nesten genieten in Nederland strenge bescherming. Bron: Shutterstock
Hoe zit het precies met boetes en handhaving?
De boetes zijn niet mals: voor particulieren kan het ODB (Omgevingsdienst) een boete tot €850 opleggen als u een nest vernietigt of bewust een broedende vogel verstoort. Bij zware of herhaalde overtredingen (zeker bij beschermde soorten zoals de zwaluw, gierzwaluw of uil) kunnen bedrijven zelfs geconfronteerd worden met boetes tot €20.000 of meer. In het nieuws zijn laatst nog hoveniers in de problemen gekomen omdat ze bij renovatie van een tuin vergeten waren goed te kijken…
Dikke tip van mijn kant: check altijd even de heg of klimop voordat u aan het werk gaat — in veel woonwijken, bijvoorbeeld in Utrecht Overvecht of de Haagse Schilderswijk, hangen nesten soms amper zichtbaar in de struiken of onder dakranden.
Particulieren riskeren bij overtreding een fikse boete. Bron: ANP/RTL Nieuws
Wanneer mag u wél een nest verwijderen?
Gelukkig zijn er uitzonderingen voor praktische noden, maar alleen mits er geen vogels of eieren meer aanwezig zijn. Bijvoorbeeld na het broedseizoen, als een nest duidelijk verlaten is. En soms geldt: reden van veiligheid of volksgezondheid is aantoonbaar, dan kunt u een ontheffing aanvragen. Bijvoorbeeld:
- Het nest is overduidelijk verlaten na de broedperiode (helaas maken egels of katten soms ook gebruik van oude nesten)
- Het nest is bouwvallig of gevaarlijk (hangt bijvoorbeeld boven een hoofdweg of gasleiding)
- Het nest blokkeert noodzakelijke werkzaamheden en alternatieven zijn echt niet mogelijk
- U heeft een schriftelijke ontheffing van de gemeente of provincie,
bijvoorbeeld bij beschermde soorten (zoals scholekster, kerkuil, gierzwaluw)
Heeft u plannen in de tuin maar twijfelt u? Neem dan contact op met de lokale gemeente of Natuur & Milieu Overijssel of spreek een ecoloog zoals van Bureau Stadsnatuur Rotterdam. die weten precies wat de regels zijn en kunnen zelfs soms bij u langskomen voor check.
"Zonder ontheffing mag u absoluut geen nest ruimen—ook als u denkt dat het leeg is," waarschuwde CNS (Centraal Natuurpunt Support) vorig jaar nog tijdens een handhavingsactie in Leiden.
Het voorkomen van boetes én natuurschade begint bij een beetje oplettendheid.
Laatste tips die veel misverstanden voorkomen
- Kortwieken van hagen, snoeien van struiken en slopen van schuurtjes? Altijd eerst even checken of er nesten zijn — in Amsterdam-Oost zijn handhavers daar in het voorjaar extra alert op.
- Ziet u jonge vogels uit het nest? Laat ze zitten of bel de dierenambulance. Zelf zetten levert vaak stress op voor de dieren.
- Vage twijfel? Even niet doen, of bellen met gemeente of lokale natuurbescherming!
Samengevat: van april tot augustus draait onze tuin even niet alleen om barbecueën of onkruid trekken, maar óók om het beschermen van onze gevederde vrienden. En boetes voorkomen is eigenlijk peanuts vergeleken met de schade die één verloren nest kan betekenen.