Incidenten op luchthavens in Scandinavië en de rol van onbevoegde drones
Verschillende grote luchthavens in twee Europese landen hebben urenlang inactief moeten blijven vanwege onbevoegde drones die door hun luchtruim vlogen. Op maandagavond (vroeg vandaag Australisch tijd) werden er onbemande vliegtuigen waargenomen boven de luchthaven van Kopenhagen, wat leidde tot zorgen dat Rusland mogelijk achter de incidenten zou kunnen zitten.
Volgens een woordvoerder bleven de drones nog drie uur in de omgeving hangen. Kort na middernacht werd de luchthaven opnieuw geopend, maar reizigers van en naar de Deense hoofdstad werden meer dan 13 uur later gewaarschuwd voor aanhoudende vertragingen.
Onderscheid tussen randincident en geopolitiek spanningsveld
Hoewel het niet direct duidelijk was wie verantwoordelijk was voor de vlucht boven de luchthaven, spraken de Deense premier Mette Frederiksen en de secretaris-generaal van de NAVO over de mogelijkheid dat Rusland betrokken zou kunnen zijn. Frederiksen beschreef het als “de meest ernstige aanval op de Deense kritieke infrastructuur tot nu toe”.
De NAVO-secretaris-generaal, Mark Rutte, noemde het “te vroeg om te zeggen” of Rusland erbij betrokken was, terwijl Kremlin-woordvoerder Dmitry Peskov de suggesties dat Moskou erbij betrokken zou kunnen zijn, afdoende weigerde. Tijdens een persconferentie op dinsdag zei hij dat “onbewezen beschuldigingen” telkens weer worden gemaakt en voegde toe dat “een partij die een serieus en verantwoord standpunt inneemt, dergelijke onbewezen beschuldigingen niet telkens moet herhalen”.
Andere incidenten in Noorwegen en het bredere beveiligingsklimaat
Ook op Oslo Airport werd het vliegverkeer gestopt vanwege een drone waarneming. De politie in Oslo maakte bekend dat twee buitenlanders waren gearresteerd omdat zij drones over een restrictiegebied hadden gevlogen. Er waren geen aanwijzingen dat deze gebeurtenis verband hield met de incidenten op de Deense luchthaven of in Kopenhagen.
De Noorse media rapporteerden dat de drones over het Akershus-fort vlogen, een middeleeuws kasteel dat soms wordt gebruikt voor overheidsbijeenkomsten. In Kopenhagen meldden de politie dat de drones uit verschillende richtingen kwamen en dat de lichten af en toe aan en uit gingen voordat ze na meerdere uren verdwenen.
De Deense politiechef Jens Jespersen verklaarde dat men concludeerde dat er sprake was van een “capabele operator”. Hij voegde eraan toe dat het een actor betrof “met de capaciteiten, de wil en de middelen om zich op deze wijze te profileren”. Hij benadrukte dat er nog geen verdachten waren vastgesteld.
Verhoogde spanningen en de reactie van de internationale gemeenschap
Deze incidenten vallen in een context van verhoogde waakzaamheid in Europa, dat recent werd geconfronteerd met meerdere Russische infiltraties in NAVO-luchtverkeersruimte. Zo werden twee weken geleden Russische drones door NAVO uit Poolse lucht gevangen, en over het weekend werden drie Russische straaljagers onderschept in de Estse lucht.
Tijdens een spoedbijeenkomst van de VN-Veiligheidsraad in New York waarschuwde de Britse minister van Buitenlandse Zaken, Yvette Cooper, dat Moskou riskert met haar overtredingen “een rechtstreeks gewapend conflict tussen NATO en Rusland”.
Ze verklaarde dat de NAVO defensief is, maar dat er niet moet worden gedacht dat het bij woorden blijft. “Als het nodig is om vliegtuigen te onderscheppen die zonder toestemming opereren in NAVO-luchtmacht, zullen we dat doen”, stelde ze.
De nieuwe Amerikaanse ambassadeur bij de VN, Michael Waltz, benadrukte dat de Verenigde Staten en haar bondgenoten “elke centimeter van NAVO-territorium zullen verdedigen”.
De Poolse vice-premier Radosław Sikorski richtte zich direct tot de Russische delegatie met de woorden: “We weten dat jullie niet geven om internationaal recht en niet in staat zijn in vrede met je buren te leven”.
Hij voegde toe dat “jullie krankzinnige nationalisme een lust tot overheersing bevat die niet zal stoppen totdat jullie beseffen dat het tijdperk van keizerrijken voorbij is en dat jullie rijk niet herbouwd zal worden”.
Hij waarschuwde dat “als er nog een raket of vliegtuig ons luchtruim binnenkomt zonder toestemming — al dan niet opzettelijk of per vergissing — en neerschiet en het wrak op NAVO-terrein terechtkomt, jullie niet moeten komen klagen. Jullie zijn gewaarschuwd”.
Jespersen verklaarde dat autoriteiten nog niet konden uitsluiten dat de drones boven Kopenhagen deel uitmaakten van een Russische hybrideaanval. Onderzoekers bestuderen momenteel hoe de drones de luchthaven bereikten, of dat per land was gebeurd of misschien via schepen die door de strategische straatengordel de Oostzee binnen kwamen.