Weet u nog hoe teflonpannen jarenlang de gouden standaard waren in elke Hollandse keuken? Helaas zit er een schaduwrandje aan die glimmende braadpannen: de coating bevat stoffen die uw gezondheid mogelijk schade toebrengen. Maar gelukkig brengt 2025 ons een veelbelovend alternatief uit eigen onderzoek.
Wat is er precies mis met teflon?
Laten we het beestje bij de naam noemen: teflon — of PTFE — is enorm populair geworden sinds de jaren ’30. Iedere thuiskok waardeerde het gemak: bakken zonder plakken en in een mum van tijd weer schoon. Maar onderzoekers, waaronder die van de Universiteit van Utrecht, ontdekten niet zo lang geleden dat tijdens het gebruik van teflonpannen PFAS vrijkomen – stoffen die hardnekkig in het lichaam achterblijven en gelinkt zijn aan onder meer kanker, vruchtbaarheidsproblemen en stoornissen in de hormoonhuishouding.
Hoop uit de laboratoria: een veiligere antiaanbaklaag
Een team van de Universiteit van Toronto (Canada, maar hun resultaten werden vliegensvlug overgenomen door Europese universiteiten) presenteerde een nieuw materiaal dat qua antiaanbakeffect niet onderdoet voor teflon – maar dan zonder de schadelijke bijwerking.
- De basis is polydimethylsiloxaan (PDMS), or siliconen – een stof die zelfs wordt gebruikt in medische implantaten.
- Met slimme nanotechnologie — ze noemen het nanoschaal bevedering — voegden ze aan deze siliconen extreem kleine PFAS-moleculen toe, bestaande uit slechts één koolstof- en drie fluoratomen. Dit minimaliseert de toxiciteit.
Even praktisch: in testen die voldoen aan de normen van de American Association of Textile Chemists and Colorists scoorde dit nieuwe materiaal een dikke voldoende. Het presteert net zo goed als commerciële PFAS-coatings, maar stapelt zich niet op in je lichaam.
Waarom is deze oplossing anders dan de rest?
Ja, het bevat nog een beetje PFAS — maar kortketenvarianten, die veel minder schadelijk zijn en door nieuwe Europese wetgeving zelfs zijn vrijgesteld van sommige verboden. Dat maakt dit materiaal een gamechanger voor iedereen die geen PFAS-kriebels wil overhouden aan het bakken van een eitje.
Wanneer ligt deze pan in de HEMA?
Op dit moment werkt het team aan de commercialisering. Ze zijn in gesprek met enkele grote merken — insiders fluisteren onder andere BK en GreenPan — om de technologie op grote schaal beschikbaar te maken.
- Licht van gewicht
- Gemakkelijk schoon te maken
- Geen “seizoen” of speciaal onderhoud nodig, zoals bij gietijzer of carbon steel
- En bovenal: veilig voor gezondheid én milieu
Wordt dit hét antwoord waarop elke bewuste thuiskok wacht? De hoofdonderzoeker – prof. Kevin Golovin – blijft zelf bescheiden. Volgens hem is dit “nog niet het absolute eindstation”, maar wel een belangrijke sprong richting diervrije, milieuvriendelijke en echt gezonde keukenspullen.
Laten we eerlijk zijn: de tijd dat je je pan met argwaan moest afwassen — bang voor loslatende stukjes coating — kan snel tot het verleden behoren. En dat is toch waar menig Nederlander stiekem op hoopte.