De belangstelling voor houtkachels is de afgelopen maanden door het dak gegaan — logisch met de hoge gas- en stroomprijzen in 2025. Steeds meer huishoudens schakelen over, maar volgens experts halen velen hier niet het maximale uit. Onjuiste bediening leidt niet alleen tot minder comfort, maar vergroot ook de luchtvervuiling. zo zit u straks letterlijk in eigen rook.
Foto: Sven Brandsma / Unsplash
Houtkachels opnieuw in trek – met gevolgen voor het milieu
Met de voortdurende stijging van gas- en elektriciteitsprijzen zijn hout- en pelletkachels opeens niet aan te slepen. Winkels als Gamma en Praxis meldden al deze zomer dat voorraden snel slonken. “We zagen een verdubbeling van de vraag,” aldus een woordvoerder van bouwmarktketen Hornbach. Veel mensen zoeken een betaalbare (en gezellige) manier om de woonkamer warm te krijgen — maar die populariteit heeft een schaduwzijde. Vooral in dichtbebouwde gebieden kan de rook van houtkachels voor flinke overlast zorgen. Er zijn namelijk duidelijke regels die niet alleen zorgen voor een aangenaam binnenklimaat, maar ook voor vredige buurmanrelaties.
Feiten en cijfers: lokale kachels grote bron van fijnstof
Europese onderzoeken laten het zwart op wit zien: huishoudelijke houtkachels blijven een belangrijke bron van fijn stof (PM2.5) — bij ons in Nederland goed voor ongeveer 11% van alle fijnstofuitstoot. Het probleem zit meestal niet in het apparaat, maar in hoe mensen ermee omgaan. Slecht onderhouden kachels, verkeerde stooktechnieken of een foute installatie zorgen ervoor dat ongewenste stoffen vrijkomen en buren extra hinder ervaren.
Het geheim van goed stoken: zo haalt u het maximale uit uw kachel
- Zorg altijd voor voldoende luchttoevoer. Veel mensen smoren het vuur te veel — als het vlammetje “verstikt”, is de verbranding onvolledig. Dat levert niet alleen minder warmte op, maar stoot ook meer rook en schadelijke gassen uit. Check dus altijd of de luchttoevoer goed open staat, zeker tijdens het opstoken.
- Kies het juiste (droge!) hout. Versgezaagd of nat hout stoken is vragen om problemen. Goed stookhout heeft minimaal twee tot drie jaar kunnen drogen. Ongeschikt hout herkent u trouwens snel genoeg: het sist, knettert en brandt slecht. Dat is het water dat als stoom ontsnapt — funest voor schoorsteen en omgeving.
- Laat de schoorsteen jaarlijks vegen. Een vervuilde schoorsteen is vragen om ellende, tot schoorsteenbrand aan toe. Vogelresten, vuil of creosoot kunnen het trekvermogen verstoren. Jaarlijkse inspectie door een professional (liefst vóór het stookseizoen) is zelfs wettelijk verplicht — verzekeraars keren anders niet uit na schade. Ook in Amsterdam was dat in de afgelopen winter weer nieuws, na enkele forse brandschades in Oud-West.
Verstopte schoorstenen zijn echt vragen om problemen – even opletten dus.
Handige tips voor veilig & duurzaam stoken
- Volg altijd de handleiding van de fabrikant. Nieuwe kachels hebben duidelijke instructies voor optimaal rendement en minimale uitstoot. Neem die serieus – soms lijkt het overbodig, maar sommige moderne apparaten werken wezenlijk anders dan oude modellen.
- Krijgt u de kachel zelf niet goed ingesteld? Vraag de installateur om uitleg of laat een expert meekijken. Ze kunnen direct checken of alles veilig is én of u niet ongemerkt rook de wijk inblaast. Zelf aan de slag gegaan met installeren? Laat dan in ieder geval een professional alles nakijken.
- Gebruik nooit geverfd of behandeld hout – dit geeft echt foute rook en is slecht voor mens én milieu. In Utrecht gold er zelfs even een verbod toen buurtbewoners massaal klaagden over stank.
Wist u dat?
Het juist aansteken van uw houtkachel (de ‘Zwitserse methode’, waarbij u het hout van bovenaf aansteekt) zorgt voor tot wel 50% minder rookontwikkeling. Dat scheelt niet alleen overlast — het verlengt ook de levensduur van uw kachel en schoorsteen.
Conclusie: slimmer stoken levert direct voordeel op
Goed stoken is niet moeilijk, maar vraagt om aandacht en kennis van uw apparaat. Houdt u zich aan de basisregels? Dan geniet u van meer warmte, lagere kosten én schone lucht in de wijk. En dat stukje respect naar uw buren — daar wordt iedereen blij van. Tijd om het vuur aan te steken, maar dan wel slim.