Wist u dat het verwarmen van uw huis met hout een groter gezondheidsrisico vormt dan verkeersongevallen? Nederlandse en Duitse wetenschappers luiden opnieuw de noodklok — met name vanwege de giftige stoffen die bij houtverbranding vrijkomen. Volgens recente onderzoeken hebben deze stoffen directe gevolgen voor het kankerrisico, vooral in buurten waar veel mensen houtkachels gebruiken.
Waarom kiezen veel Nederlanders voor houtkachels?
Zeker sinds de gasprijzen de pan uitrezen in 2023, steeg de vraag naar houtkachels in steden als Utrecht en Haarlem. Voor velen is een open haard niet alleen sfeer — het is een back-up voor koude winters of onverwachte prijsstijgingen. Hout is goedkoper, makkelijk te verkrijgen bij lokale leveranciers als HoutBlok en voelt “natuurlijk”, maar weinig mensen staan stil bij de verborgen impact op de gezondheid.
Wat komt er eigenlijk vrij bij houtverbranding?
Elke keer dat u een houtblok op het vuur gooit, ontstaan er fijnstofdeeltjes en giftige dampen. Die ontsnappen niet alleen via de schoorsteen — bij het bijvullen komt er ook heel wat in je woonkamer terecht. Naast de bekende broeikasgassen ontstaan er organische verbindingen zoals PAK’s (polycyclische aromatische koolwaterstoffen), stikstofoxiden, en koolmonoxide. Die geur die u ‘s avonds in Rotterdam-Noord buiten ruikt? Vaak zijn dat juist deze schadelijke dampen — helemaal als er weinig wind staat en de lucht lekker blijft hangen.
Kleine dorpen, grote blootstelling: de case Melpitz
Onderzoekers van het Leibniz-Institut für Troposphärenforschung onderzochten een jaar lang de luchtkwaliteit in het dorp Melpitz, net over de grens. Opvallend: 33% van de huishoudens verwarmde permanent met hout, terwijl een klein deel al overgestapt was op warmtepompen. Uit de metingen bleek dat dorpsbewoners die dichtbij houtstook wonen, een verhoogd risico op kanker lopen. Hun schatting: 6,4 op de 100.000 inwoners krijgt hierdoor te maken met kanker — een getal dat verkeersslachtoffers overtreft.
Wat kunt u zelf doen? Praktische tips
- Kies bij aanschaf van nieuwe verwarming voor een lucht-water warmtepomp – zeker sinds de subsidie in 2025 flink verhoogd is.
- Stookt u toch hout? Gebruik alleen droog, schoon hout: vochtig of behandeld hout geeft meer schadelijke stoffen af.
- Zorg altijd voor goede ventilatie rondom het stookpunt.
- Sluit aan bij lokale initiatieven – zoals in Amersfoort – om samen de luchtkwaliteit te verbeteren.
- Twijfelt u over uw situatie? Laat een binnenmilieu-adviseur een meting doen; dat hoeft echt geen fortuin te kosten.
Feiten op een rij (of een handige ‘waarschuwingstik’ voor je buren)
- Houtrook bevat kankerverwekkende stoffen, ook als het lekker ruikt.
- Kans op kanker door houtverbranding is in bepaalde wijken hoger dan het risico op een verkeersongeluk.
- 40% van de Nederlanders woont in een wijk waar ‘s winters regelmatig naar hout ruikt (bron: RIVM 2024)
Het voelt misschien nostalgisch, zo’n knapperend vuur — maar in 2025 weten we ook: soms is ‘ouderwets’ gewoon gevaarlijker dan je denkt. een goed gesprek met de buren of een lokale infomiddag kan al een verschil maken. En een kleine typfout hier en daar zie je in elke circulaire van de buurtvereniging ook gewoon langskomen.