Airconditioning op de gevel plaatsen kan in Kroatië binnenkort een dure grap worden — we hebben het over boetes tot €10.000 voor installateurs en tot €5.000 voor huiseigenaren. Vanaf 1 januari 2025 mogen nieuwe buitenunits van airco’s niet meer aan gevels die grenzen aan openbare straten of pleinen worden gehangen. Goed om te weten: bestaande installaties zijn (voorlopig) buiten schot, maar als u nu aan verbouwing denkt — opletten.
De reden? Steeds meer mensen zetten overal airco’s neer — logisch als je kijkt naar die extreme zomers van de laatste jaren. Kroatië verbrak in 2024 weer het ene hitterecord na het andere, en eerlijk is eerlijk: zo’n apparaat is dan wel z’n gewicht in goud waard. Tegelijkertijd klaagt men over vervuilde gevels en lelijke straten, maar wat nog erger is: deze units blazen hun warme lucht direct de straat op. Zo krijg je zogenaamde ‘hitte-eilanden’, vooral in compacte binnensteden als Zagreb en Split. En zo wordt het in de avond dus helaas niet echt koeler op je terras van Café de Dijk of voor de viswinkel om de hoek.
Wat houdt het nieuwe Kroatische verbod in?
De herziene “Wet beheer & onderhoud gebouwen”, die vanaf 2025 ingaat, is geen typisch staaltje papieren tijger. Vergelijk het met de regels rond monumentenzorg in Amsterdam Centrum — als je airco in het zicht hangt, riskeer je een boete van €5.000 (voor bewoners) tot zelfs €10.000 voor installatiebedrijven. Kleine typfout: dát tikt echt aan. En ja, ook particulieren zijn dus aansprakelijk — niet alleen de aannemers.
Waarom deze maatregel?
- Esthetiek: Het straatbeeld lijdt onder een wirwar aan metalen dozen en slangen.
- Klimaat: De warme lucht uit de units vergroot de stedelijke hitte-intensiteit.
- Veiligheid: Slecht bevestigde apparaten kunnen gevaarlijk zijn voor voorbijgangers.
Het beleid is trouwens niet nieuw. De wet bestond al, maar eigenlijk controleerde niemand erop. Nu, onder druk van bewoners en lokale gemeentes, slaan de inspecteurs strenger toe.
Zijn er alternatieven?
Wilt u toch graag koelte in huis, zonder uw portemonnee of Franse balkon te riskeren? Overweeg het volgende:
- Plaats de airco aan een gevel die niet aan openbaar straatgebied grenst — bijv. in een binnentuin of op het dak.
- Kies voor mobiele airco’s zonder buitenunit. Niet ideaal qua energie, maar wel legaal.
- Investeer in zonwering, groene gevels of slimme ventilatie — mindert ook nog je energierekening.
Kleine tip uit eigen ervaring: in Nederland zien we in steden als Utrecht en Rotterdam steeds vaker collectieve koelsystemen in appartementencomplexen, die minder opvallen en energie zuiniger zijn. Wellicht een idee voor de Kroatische markt?
Wat betekent dit voor installatiebedrijven?
Voor lokale installateurs als KlimaTotaal Zagreb en internationale spelers als Daikin-specialist CoolBreeze zijn deze boetes geen kattenpis. Check dus altijd goed bij de gemeente voordat u offertes accepteert — sommige gemeenten zijn strenger dan anderen.
Handhaving: wordt er echt op gecontroleerd?
Volgens Željko Uhlíř, staatssecretaris van ruimtelijke ordening, gaan de controles in 2025 echt serieus van start. “Elke installateur die een airco aan een straatgevel hangt, riskeert €5.000 tot €10.000 boete”, aldus Uhlíř op Nova TV. Huiseigenaren die de fout in gaan, betalen tot €5.000. En dat is — met de huidige inflatie — in Kroatië een fors bedrag.
Samengevat
Kroatië zet een flinke stap in de strijd tegen lelijke gevels en opwarming van de stad. Twijfelt u over een nieuwe airco? Neem contact op met de gemeente, houd de regels in de gaten en onthoud: een frisse woonkamer is zalig, maar soms geldt — beter voorkomen dan genezen.