Uit recent onderzoek blijkt dat houtkachels en open haarden vergelijkbare hoeveelheden schadelijke stoffen uitstoten als alle auto’s samen op Nederlandse wegen. Tijd om kritisch te kijken naar die knusse vlammen in de woonkamer — die gezellige sfeer kan ongemerkt een groot gezondheidsprobleem veroorzaken. Wat betekent dit voor uw huis en gezondheid?
Het heerlijke stralingswarmtegevoel in huis heeft ook een keerzijde. Foto: Unsplash
De romantiek van houtvuur — maar wat zijn de feiten?
De geur van brandend hout roept bij velen warme herinneringen op. Dat is niet zo vreemd: vuur bracht veiligheid en comfort toen Nederland uit turf en steenkool stapte, en werd een vast onderdeel van het huis. Maar eerlijk is eerlijk — de wetenschap heeft een stuk minder romantisch nieuws. Uit moderne analyses blijkt dat rook van houtkachels een grote bedreiging vormt voor onze luchtkwaliteit en volksgezondheid. In 2025 kunnen we niet meer om deze cijfers heen.
Waarom zijn juist houtkachels zo’n probleem?
Het gebruik van houtkachels en cv-installaties op hout is de laatste jaren fors toegenomen. Vooral omdat velen weer willen genieten van een ‘echte’ haard. In Amsterdam-Zuid of Tilburg zijn open haarden zelfs een hip statussymbool geworden. Maar uit onderzoek blijkt dat zelfs de nieuwste, zogenaamd ‘milieuvriendelijke’ houtkachels tot wel 450 keer méér fijnstof kunnen uitstoten dan een modern gasfornuis. En oude modellen — waarvan er nog duizenden in Nederlandse huizen staan — stoten tot zelfs 3700 keer zoveel uit. Dat is gevóeliger dan het verkeer op de A2 in de spits letterlijk uitzetten.
- Nieuwe houtkachel: gemiddeld 450x vervuilender dan gasfornuis
- Oud type houtkachel: tot 3700x meer fijnstof, nog vaak in gebruik
- Groot aandeel ultrafijnstof (PM2,5): levensgevaarlijk voor kwetsbare groepen
Wat is het echte gezondheidsrisico?
Het probleem zit vooral in ultra kleine stofdeeltjes: PM2,5. Ze zijn zo klein dat ze moeiteloos in de longen én de bloedbaan terechtkomen. diverse studies tonen zelfs aan dat ongeboren kinderen gevaar lopen door blootstelling aan deze deeltjes. Regelmatige inademing verhoogt de kans op luchtwegproblemen, kanker, beroertes en hart- en vaatziekten. Niet alleen gebruikers zelf — maar de hele buurt ademt de rook mee. Vooral kinderen, ouderen en mensen met astma of COPD lopen risico.
Wat doen gemeenten en wat kunt u zelf?
Steden als Utrecht en Nijmegen introduceren al ‘schone lucht zones’ voor verkeer — goed, maar slechts de helft van het probleem. De impact van houtstook blijft vaak onder de radar. Toch valt juist hier veel winst te behalen. Het is nú belangrijk dat iedereen wordt geïnformeerd over de gevolgen, en dat verwarmingskeuzes bewuster gemaakt worden. Gelukkig zijn er alternatieven zoals hybride warmtepompen, stadsverwarming (denk aan Nuon of Eneco) en efficiënte gas-cv’s die minimaal impact maken op milieu en gezondheid.
Wordt het tijd voor een verbod op houtstook?
De data liegen er niet om: wie kiest voor een open haard of houtkachel, draagt stevig bij aan het luchtvervuilingsprobleem — vergelijkbaar met het totale wagenpark. Daarom klinkt de roep om strengere regels — of zelfs een verbod — steeds luider, van Groningen tot Limburg. Overstappen op schonere technologieën is makkelijker dan u denkt. En wees eerlijk: wat is belangrijker, een knusse avond of de gezondere lucht in uw wijk?
- Overweeg elektrische haarden of warmtepanelen
- Laat uw oude kachel verwijderen (gemeente kan soms subsidie bieden — check lokale regelingen)
- Denk aan de gezondheid van uw buren én uzelf
Tot slot: we zijn allemaal verantwoordelijk voor de lucht die we inademen. Een warme sfeer in huis is fijn — maar laten we kiezen voor warmte zónder schadelijke bijwerkingen. Heeft u vragen over alternatieven? Praat erover met een specialist of kijk eens bij Milieu Centraal of uw Energieadviseur op de hoek van de straat (en ja, die zitten inmiddels óók in Amersfoort).