Moet het gebruik van houtkachels, open haarden en houtgestookte boilers in de ban? Uit een recent Brits onderzoek blijkt dat de roep om zo’n verbod sterker wordt, vooral onder jongeren. In het Verenigd Koninkrijk is deze discussie steeds actueler — en de uitkomsten zijn opvallend relevant voor Nederland anno 2025.
Jongeren kiezen vaker voor schone lucht
Uit een enquête van MyBuilder.com, gepubliceerd op CornwallLive, bleek dat ongeveer een derde van de Britse stedelingen voor een verbod is op het installeren en gebruiken van houtgestookte kachels en haarden. De motivatie? Zorgen om hun gezondheid, het milieu en vooral de lokale luchtkwaliteit. Jongeren springen eruit: in de leeftijdsgroep tot 34 jaar zou zelfs 38% het verbod steunen. Bij 55-plussers ligt dat percentage ruim tien procentpunt lager — bewustzijn rond duurzaamheid groeit, en dat merk je op straat én online.
Overigens zijn de cijfers per stad heel verschillend. In Edinburgh stemde bijna de helft van de deelnemers vóór het verbod – in Norwich slechts 21%. Het lijken soms details, maar zulke verschillen zeggen veel over lokale gewoontes, luchtvervuiling en cultuur. Rotterdam en Amsterdam — waar je in de winter soms écht door de rook fietst — zijn wat dat betreft vergelijkbaar met de grotere Britse steden.
Waarom nemen houtkachels zo’n grote rol in?
Volgens de laatste cijfers zijn er in het VK zo’n 1,5 miljoen houtkachels en open haarden actief in huishoudens. In Nederland lijkt dat aantal iets lager, maar stijgt het gestaag — je ziet het aan de nieuwbouwwijken in Brabant en Groningen, waar een haard nog als ‘gezelligheidsfactor’ geldt. Maar, zeggen experts, houtverbranding is inmiddels een van de belangrijkste bronnen van fijnstof (PM2,5). Deze deeltjes zijn schadelijk voor de luchtwegen en vergroten het risico op hart- en vaatziekten. De organisatie Clean Air Hub geeft zelfs aan dat huishoudelijke houtrook inmiddels grotere vervuiler is dan verkeer — onverwacht, hè?
Bovendien: zelfs zogenaamde ‘moderne’, ‘groene’ kachels vervuilen volgens metingen nog altijd drie keer zo veel als huizen zonder houtverbranding. Dit maakt de discussie des te actueler.
“Het blijven lastige keuzes,” zegt Jack Coles, verwarmingsspecialist bij MyBuilder.com. “Houtkachels zijn allang niet de duurzaamste optie — maar ze blijven populair door hun prijs en de sfeer.” Toch wijst hij op diverse nieuwe alternatieven. Inmiddels kun je in Nederland kiezen voor elektrische warmtepompen, infraroodpanelen, of zelfs stadsverwarming. Soms betaal je wat meer, maar je slaapt een stuk rustiger als je weet dat jouw wijk in Utrecht of Nijmegen weer een beetje frisser ademhaalt.
Praktische tips voor wie (nog) niet zonder haard kan
- Gebruik alleen droog, onbehandeld hout — geen oude pallets of tuinmeubels
- Laat je kachel jaarlijks vegen door een professionele schoorsteenveger (van bijvoorbeeld de lokale Schoorsteenservice Delft)
- Overweeg een fijnstoffilter: deze zijn sinds 2024 ook voor bestaande haarden verplicht in sommige gemeenten
- Sluit de luchttoevoer niet af: dat veroorzaakt meer rook en fijnstof
Tot slot — het is duidelijk: de trend richting schonere lucht neemt toe. Misschien stoppen we niet van de ene op de andere dag met houtkachels, maar de maatschappelijke druk groeit. Wie nu overstapt op een milieuvriendelijk alternatief, loopt straks voorop. Da’s niet alleen goed voor het klimaat, maar óók voor het imago van je wijk — neem het maar van mij aan.