De Europese Unie werkt aan nieuwe regelgeving voor haarden en kachels. Het doel is duidelijk: de uitstoot van schadelijke stoffen terugdringen. Maar volgens de Nederlandse Vereniging voor Duurzaam Houtstook (VVDH) zouden sommige aanpassingen juist het tegenovergestelde effect kunnen hebben. Niet alleen worden nieuwe toestellen flink duurder, ook zou aansluiting op het elektriciteitsnet verplicht worden. En dat is op veel plekken — denk aan oude boerderijen op de Veluwe of chalets in de Achterhoek — praktisch onmogelijk.
Foto: Unsplash
Wat verandert er precies vanaf 2027?
Als het aan de EU ligt, worden de normen voor nieuwe houtkachels en haarden strenger door de herziene EcoDesign-richtlijn. Deze vervangt de huidige regels uit 2022. De ambitie: minder fijnstof, betere luchtkwaliteit en meer innovatie richting moderne, schonere technologie. Klinkt als een logische stap vooruit — maar als je het de VVDH vraagt, veroorzaakt deze koers vooral kopzorgen voor Nederlandse huishoudens. Op 12 februari 2025 buigen Europese beleidsmakers zich over het voorstel.
Kosten en verplichtingen: nieuwe uitdagingen voor huiseigenaren
De plannen betekenen dat nieuwe haarden en kachels duurder worden, omdat ze verplicht op het elektriciteitsnet moeten. Die stroom is nodig voor automatische verbranding of filtersystemen die aan de eisen voldoen. Juist off-grid locaties, zonder vaste stroomaansluiting, verliezen daarmee een grote troef: onafhankelijk kunnen stoken, bijvoorbeeld bij stroomuitval of tijdens het kamperen op Texel.
- De prijs van nieuwe toestellen stijgt — soms met tientallen procenten.
- Installatie wordt technischer en ingewikkelder.
- Niet elke bestaande plek is geschikt om aan te passen.
Het wrange gevolg zou kunnen zijn dat mensen hun oude, vervuilende kachel juist behouden om kosten te besparen. Terwijl moderne modellen bij juist gebruik tot wel 50% minder uitstoten.
Talloze innovaties nodig – en die zijn niet gratis
Fabrikanten moeten grootschalig investeren om aan de strengere normen te voldoen. Waar nu maximaal 1500 milligram fijnstof per verbrandingscyclus is toegestaan, wordt dat nog maar 500 milligram. Dat vraagt om een complete herziening van het ontwerp — en dus flinke investeringen in R&D. Vooral modellen met grote glaspartijen, populair in Amsterdam en Haarlem, dreigen nagenoeg te verdwijnen of luxeproducten te worden.
“De noodzakelijke investeringen maken houtstook voor veel mensen onbetaalbaar,” benadrukt voorzitter Pieter van Houten van de VVDH. “Hout was altijd het meest betaalbare alternatief. Nu dreigt het een privilege te worden voor mensen met een dik gevulde portemonnee.”
Waarom zijn haarden en kachels eigenlijk een probleem?
Kleine lokale houtkachels zijn al langer onderwerp van discussie. Ze zorgen voor een flink deel van de fijnstof en rook in woonwijken en dorpskernen — met name op koude winterdagen in Groningen of Brabant. Maar, en dat wordt vaak vergeten: veel hangt af van het apparaat én hoe u stookt. Nieuwe haarden met droog hout, goed geïnstalleerd, zijn stukken schoner dan oude modellen uit de jaren ’90 die met nat hout gestookt worden.
Wat kunt u nu doen als huiseigenaar?
- Verdiep u in de regels: Nieuwe aankopen? Check de EcoDesign-eis!
- Informeer naar subsidieopties via gemeenten als u overweegt te investeren
- Laat uw bestaande installatie keuren en optimaliseren voor minder uitstoot
- Gebruik altijd droog, gecheckt hardhout en stook nooit op pallets of afvalhout
Feitje tussendoor — wist u dat sommige dorpskernen in Drenthe al lokale regels hebben ingesteld die strenger zijn dan de nationale wetgeving? Elke regio pakt het net wat anders aan, smartphones en slimme rookmeters worden steeds gebruikelijker.
Waar het straks heen gaat, hangt af van wat Brussel in 2025 doorzet. Maar dat het stoken van een ouderwets vuurtje in uw woonkamer waarschijnlijk nooit meer hetzelfde wordt staat eigenlijk al vast.