Een opvallend voorstel van de Britse stichting Mums for Lungs zorgt in 2025 opnieuw voor discussie: zij willen een verbod op houtkachels en andere apparaten die veel fijnstof (PM2,5) uitstoten. Het plan komt op een pikant moment—steeds meer huishoudens in Nederland grijpen deze winter juist terug op hout als betaalbare warmtebron, nu de gasprijzen flink hoger liggen dan in voorgaande jaren.
De comeback van hout als warmtebron
Misschien ziet u het in uw buurt ook: meer rookpluimen en stapels brandhout bij de lokale Hubo of Karwei. Door de onzekerheid over de gasmarkt—mede door de aanhoudende spanningen in Oekraïne—winnen houtkachels terrein. Vooral in oude wijken van steden als Utrecht en Haarlem kiezen veel mensen ervoor om (weer) met hout te stoken. het klinkt nostalgisch, maar het brengt serieuze zorgen mee.
Waarom houtstook onder vuur ligt
Volgens Mums for Lungs staat het buiten kijf: houtverbranding thuis veroorzaakt schadelijke fijnstofdeeltjes, vooral als kachels niet optimaal werken. Bij onvolledige verbranding, vaak bij lagere temperaturen, ontstaan veel meer PM2,5-deeltjes, die praktisch direct in uw woonkamer blijven hangen. Dat kun je vergelijken met de uitstoot van 750 dieselvrachtwagens—maar nu dus midden in je huis. Best bizar als je erover nadenkt.
Gezondheidsrisico’s: meer dan alleen overlast
Fijnstof komt niet alleen buiten voor, maar ook binnen. Elke keer dat u het kacheldeurtje opent, dwarrelen minuscule deeltjes de kamer in. Ze verdwijnen nauwelijks—een open raam helpt soms, maar echt oplossen doet het niet. Voor jonge kinderen, ouderen en mensen met gevoelige luchtwegen vergroten deze deeltjes het risico op gezondheidsklachten.
Beroep op duurzame alternatieven
Mums for Lungs pleit dus voor een verbod op houtkachels en alle andere populaire, maar vervuilende warmtemethodes. In hun visie maken warmtepompen en innovatieve isolatiemaatregelen sneller de overgang naar schone verwarming mogelijk. Dat klinkt vooruitstrevend—maar het is makkelijker gezegd dan gedaan als je deze winter geconfronteerd wordt met een torenhoge energierekening.
Wat kunt u nú doen?
- Kies waar mogelijk voor een efficiënte, goedgekeurde houtkachel (met EcoDesign-label).
- Gebruik alleen droog, onbehandeld hout—vochtig of geverfd hout vergroot de uitstoot sterk.
- Ventileer goed tijdens én na het stoken, ook al voelt dat soms tegennatuurlijk.
- Overweeg subsidie voor warmtepompen; in veel gemeenten (o.a. Rotterdam en Eindhoven) zijn extra regeling in 2025.
- Laat uw schoorsteen minstens jaarlijks controleren en reinigen.
Het dilemma: schone lucht of warme huizen?
Het verbod op houtkachels raakt aan een gevoelig onderwerp. Aan de ene kant is investeren in duurzaamheid nodig, aan de andere kant hebben veel mensen nu weinig keus door hoge kosten. Mijn ervaring? In een typisch Amsterdams benedenhuis merkte ik dat na één avond stoken de lucht letterlijk bleef hangen—ventileren hielp, maar de geur verdween pas na uren. Toch snap ik dat een warm huis nu voor veel gezinnen de hoogste prioriteit heeft.
Het is aan beleidsmakers én aan onszelf om te zoeken naar slimme, haalbare alternatieven zonder de menselijke maat te verliezen. Blijf alert op nieuwe initiatieven vanuit de gemeente of landelijke overheid—meestal duikt er na elke winter wel een interessante subsidie of regeling op. Natuurlijk deel ik die zodra ze live gaan!