De discussie rond het gebruik van houtkachels laait eigenlijk elk jaar weer op—en nu, in 2025, kunnen we er niet meer omheen. Het gaat om meer dan nostalgie of een knusse avond met familie. De luchtvervuiling door houtkachels brengt serieuze risico’s met zich mee, vooral voor onze kinderen. U denkt misschien: wat maakt die ene rookpluim uit? Maar het effect is groter dan u zou verwachten.
Brandend hout geeft warmte, maar onder de rook schuilt een probleem
Foto: Pexels
Lekker warm, maar tegen welke prijs?
Iedere winter opnieuw vult de lucht in steden als Utrecht en Groningen zich met de geur van brandend hout. Veel huishoudens grijpen, zeker nu de energieprijzen maar blijven stijgen, terug op de ouderwetse houtkachel. Je huis wordt er inderdaad warm van – maar tegelijkertijd verspreiden deze kachels een mix van fijnstof, roet en schadelijke chemicaliën in het milieu.
Kinderen spelen tot laat in het park of bouwen sneeuwpoppen in de tuin. ze realiseren zich niet dat met elke teug lucht ook ongezonde stoffen naar binnenkomen. En die kinderen ademen, naar verhouding, flink meer lucht per kilo lichaamsgewicht dan volwassenen. Dat tikt onder de streep behoorlijk aan.
De feiten: wat komt er vrij bij houtstook?
- Fijnstof (PM2.5) en andere deeltjes komen in grote hoeveelheden vrij bij onvolledige verbranding.
- Volgens het RIVM vormt lokaal houtstoken in woonwijken tot 25% van alle fijnstofemissies in Nederland, meer dan alle auto’s samen (!).
- Benzo(a)pyreen, een kankerverwekkende stof, hoopt zich op in de lucht wanneer veel mensen tegelijkertijd hun kachel aansteken.
Ter vergelijking: de Wereldgezondheidsorganisatie geeft aan dat fijnstof jaarlijks duizenden onnodige sterfgevallen veroorzaakt – enkel en alleen door luchtvervuiling.
Waarom zijn kinderen extra kwetsbaar?
Kinderen zijn geen kleine volwassenen. Hun longen zijn in volle ontwikkeling en hun immuunsysteem ook. Blootstelling aan fijnstof vergroot het risico op astma, chronische luchtwegaandoeningen en zelfs hart- en vaatziekten op latere leeftijd. Die schade bouwt zich langzaam op, zonder dat u er meteen iets van merkt. Toch betaalt een kind de ‘rekening’ op langere termijn.
Terwijl volwassenen wellicht binnenshuis de ramen dicht houden, trekt een kind gewoon de sneeuwlaarzen aan—en speelt nog een uurtje buiten, terwijl de rook van de buren over het voetbalveldje waait.
Hoe nu verder? Praktische stappen & lokale initiatieven
- Check lokale regels: Steeds meer gemeenten—zoals in Amersfoort en Haarlem—stellen beperkingen in voor houtstook. Informeer wat er bij u mag.
- Kies duurzamer: Heeft u een oude houtkachel? Denk aan alternatieven zoals elektrische infraroodpanelen. Ook pelletkachels scoren iets beter, maar zijn niet ideaal.
- Praat met buren: Een eerlijk gesprek helpt vaak meer dan klachten achteraf. Veel mensen zijn zich niet bewust van de overlast.
- Ventileer slim: Kan het niet anders? Zorg dan voor goede ventilatie, gebruik alleen droog en schoon hout, en stook niet bij windstil weer.
Initiatieven als ‘Mums for Lungs’ in Nederland
Net als de Britse groep ‘Mums for Lungs’ voeren ook Nederlandse ouders steeds vaker actie. Zij hameren op het feit dat houtrook, zelfs ín huis, een sluipmoordenaar is. De deeltjes blijven in de kamer hangen—en de ramen even openzetten helpt nauwelijks. Vandaar hun pleidooi: verbied houtkachels stapsgewijs, zeker nu alternatieven volop beschikbaar zijn.
Tot slot: het draait om de toekomst
Luchtkwaliteit is misschien geen trending topic op verjaardagen… maar het is wel uw gezondheid en die van uw kinderen. Bewust kiezen en het gesprek aangaan in de buurt, daar begint het mee. En heel eerlijk: een schone lucht is geen luxe – het is een mensenrecht.
Dit artikel is een opiniestuk van de auteur, gebaseerd op de actualiteit, lokale statistieken en ervaringen. Buiten lichte redactionele aanpassingen is de tekst niet bewerkt.