Houtkachels en andere lokale verwarmingssystemen in huis staan in Nederland opnieuw ter discussie. De Europese Unie werkt namelijk in 2025 aan strengere milieuregels — vooral gericht op het drastisch terugdringen van de uitstoot van fijnstof door particuliere huishoudens. Die uitstoot zou volgens de Europese Commissie jaarlijks voor duizenden vroegtijdige sterfgevallen zorgen binnen de EU.
In de wintermaanden zijn lokale haarden en kachels de grootste bron van PM2,5-fijnstof. Volgens gegevens van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dragen houtgestookte installaties fors bij aan luchtvervuiling in onder andere Amsterdam, Arnhem en kleinere dorpen. Begrijpelijk dus, dat de Brusselse regelgeving onze aandacht vraagt — zeker als u een houtkachel of open haard gebruikt in uw eigen woning.
Wat behelst de nieuwe EU-richtlijn?
De Europese Commissie stelde onlangs aangescherpte emissienormen voor. Die moeten ertoe leiden dat het gezondheidsrisico kleiner wordt. Eurocommissaris voor Milieu, Virginijus Sinkevičius, stelde dat fijnstof nu verantwoordelijk is voor bijna 300.000 vroegtijdige sterfgevallen per jaar in Europa. Nu moet de gemiddelde fijnstofwaarde in de buitenlucht in 2030 dalen tot onder de 10 microgram per m³ — flink lager dan de huidige norm van 25 microgram.
Met deze verlaging wil Brussel volgens de laatste raming minstens 70% minder vroegtijdige overlijdens door luchtvervuiling realiseren. Klinkt ambitieus — en dat is het ook.
Wat betekent dit voor u als gebruiker?
De nieuwe regels vragen van lidstaten dat ze lokale bronnen van PM2,5 strenger gaan reguleren. En ja — dan komen houtkachels, allesbranders en open haarden prominent in beeld. In Nederland zijn deze toestellen in veel regio’s sowieso al onderwerp van discussie: denk aan Utrecht, waar je tegenwoordig in sommige nieuwbouwwijken geen open haard meer mag installeren.
- Mogelijke beperkingen: Huiseigenaren kunnen in de nabije toekomst te maken krijgen met strengere regelgeving, financiële consequenties of zelfs een formeel verbod. Ook subsidie op rookgasfilters of milieuvriendelijke verwarmingssystemen is denkbaar, maar brengt weer extra kosten met zich mee.
- Filters als alternatief? Technisch gezien zijn speciale filters mogelijk, maar die zijn prijzig. Voor gewone Nederlanders kan het gebruik ervan de stookkosten flink opdrijven, waardoor een houtkachel minder aantrekkelijk wordt.
- Overstappen op alternatieven: Verwarmingsopties zonder rook — zoals warmtepompen van het Rotterdamse merk Itho Daalderop of infraroodpanelen — winnen snel terrein. Niet alleen milieuvriendelijker, maar inmiddels ook behoorlijk betrouwbaar in het polderklimaat.
Waarom is dit nu zo actueel?
De energiecrisis van 2022-2023 maakte dat Nederlanders massaal teruggrepen op houtkachels, vooral toen de gasprijzen door het dak gingen. Nu, twee jaar verder, praten we hier alweer over het stevig beperken van precies diezelfde optie. Een typisch Nederlands dilemma: duurzaamheid tegenover betaalbare warmte.
Wat kunt u nu al doen?
- Volg de lokale regelgeving: check of uw gemeente aanvullende eisen stelt aan het gebruik van een kachel of haard.
- Kijk naar subsidies of regelingen van de Rijksoverheid of de provincie voor duurzame verwarming.
- Overweeg een overstap naar elektrische (hybride) systemen — zeker bij grootverbruik.
- Laat een erkende installateur periodiek onderhoud uitvoeren: zo voorkomt u gevaarlijke situaties én onnodig hoge uitstoot.
Leuk feitje: frisse lucht is mensenrecht
EU-commissaris Sinkevičius vatte het aardig samen: “Schone lucht zou geen luxe mogen zijn, maar een fundamenteel mensenrecht.” In een land als Nederland, waar we zo vaak mogelijk buiten willen zijn — of het nou in het Vondelpark is of gewoon op het terras aan de haven van Groningen — klinkt dat als iets om serieus te nemen.
Het is nu aan Nederland én aan u om de balans te vinden tussen traditie, comfort en schone lucht. De komende jaren beloven spannend te worden op het gebied van huisverwarming. Zet deze pagina gerust in uw favorieten, want updates uit Brussel volgen elkaar snel op.