Iedereen heeft z’n favoriete snijplank: die van plastic, hout, glas — het aanbod bij Blokker of HEMA is gigantisch. Maar wist u dat uw keuze meer invloed heeft dan alleen op het uiterlijk van de keuken? In 2025 legt biotechnoloog Lucía Almagro uit waarom niet het materiaal, maar juist úw manier van schoonmaken en bewaren het verschil maakt voor gezondheid én smaakbeleving.
We gaan dieper in op feiten, fabels en de dagelijkse praktijk. Waarom waarschuwen experts voor microplastics? Wat is het echte gevaar van houten planken? En kunnen die glazen exemplaren van de Albert Cuypmarkt eigenlijk kwaad?
Microplastics en bacteriën: de onzichtbare vijand op het aanrecht
Wie kiest voor een plastic snijplank — zoals die veel verkochte blauwe van Action — doet dat vaak vanwege het gemak. Ze kunnen in de vaatwasser, drogen snel en zijn favoriet bij menig thuiskok. Maar… al die krasjes van messen? Daar komen áltijd kleine plasticdeeltjes bij vrij.
Wetenschappelijke studies (waaronder die van Almagro) tonen aan dat microplastics uit snijplanken in uw eten terecht kunnen komen. En dat is geen broodje aap: deze deeltjes kunnen zich ophopen in het lichaam en voor ontstekingen of zelfs celschade zorgen. Nu begrijp ik plots de hype rond bamboeplanken — minder plasticstress op je bord!
Waarom houten planken meer zorg nodig hebben
Houten snijplanken liggen sfeervol naast de olijfolie maar zijn, eerlijk is eerlijk, wat lastiger schoon te houden. Ze mogen nooit in de vaatwasser: hout zuigt water op en wordt een broedplaats voor bacteriën — vooral als de plank niet goed droogt.
Het advies van Almagro? Maak houten planken grondig schoon (met een doek, geen schuursponsje) en laat ze rechtop aan de lucht drogen. Eén extra tip uit de praktijk: behandel het hout af en toe met minerale olie. Zo blijft het oppervlak glad en bacteriën maken minder kans.
Na verloop van tijd ontstaan er sneden, maar hout slijt vaak minder snel dan plastic. Toch: zitten er diepe groeven in? Tijd voor vervanging — zelfs al is het nog je oma’s erfstuk.
Glas, marmer of graniet: stijlvol maar risicovol
Er zijn van die formidabele glazen snijplanken — ik spot ze vaak in hippe keukens in Rotterdam. Op het oog hygiënisch en makkelijk schoon te maken omdat bacteriën nauwelijks grip krijgen. Maar, zegt Almagro: “Deze planken zijn zwaar, kunnen glad zijn en tasten keukenmessen aan.” Eigen ervaring: één keer mijn Global-chefmes gebruikt, meteen bot.
Glas en marmer geven geen microplastics af, maar door de gladheid kunt u sneller uitschieten en dat maakt het snijden minder veilig. Niet ideaal dus als u even snel die komkommer wilt hakken.
Welke snijplank kiest u? Praktische tips voor elke dag
- Gebruik verschillende planken voor rauw vlees, vis en groenten. Zo voorkomt u kruisbesmetting.
- Vervang uw snijplank direct als er diepe groeven of verkleuringen ontstaan.
- Laat houten planken altijd staand drogen — schimmel groeit razendsnel in vochtige spleten.
- Ga voor plastic als u vaak via de vaatwasser schoonmaakt, maar check op beschadigingen.
- Glazen planken zijn veilig, maar pas op met scherpe messen en gladheid.
Veel mensen wisselen tegenwoordig af: voor biefstuk een aparte houten plank van Dille & Kamille, voor groenten simpel plastic (liefst BPA-vrij), en voor borrelhapjes die marmeren blikvanger uit Utrecht.
Een slotadvies voor nieuwsgierige thuiskoks
De wetenschap geeft geen zwart-witantwoord. Maar één tip is universeel: let goed op hygiëne, vervang uw planken tijdig en kies vooral wat past bij uw kookstijl. Wilt u echt alles weten? Verdiep u in de studies van Cliver en Kaspar (Journal of Food Protection) — altijd leuk leesvoer voor liefhebbers van feiten.
Zelf merk ik dat een beetje aandacht voor schoonmaken en af en toe je plank upgraden — ja, ik beken, soms vergeet ik het ook — veel meer uitmaakt dan het materiaal. Maak een bewuste keuze en laat die hippe snijplank uw vriend, niet uw vijand worden in de keuken.