Nu de energieprijzen in 2025 nog steeds stijgen, zoeken steeds meer mensen in Nederland naar manieren om de rekening te drukken zonder in te leveren op comfort. Slimmer omgaan met de thermostaat is dan één van de makkelijkste en meest effectieve stappen. Verwarming vreet namelijk tot wel de helft van het totale energieverbruik in een huishouden—terwijl veel mensen de temperatuur willekeurig of te hoog instellen. Met een paar doordachte aanpassingen zie je het verschil direct terug op je afschrift.
Wist u dat zelfs via goed geïsoleerde muren, ramen en plafonds warmte snel kan verdwijnen als de temperatuur niet slim wordt geregeld?
Waarom de juiste thermostaatinstelling elk jaar honderden euro’s scheelt
Het basisprincipe is duidelijk: hoe groter het verschil tussen binnen- en buitentemperatuur, hoe sneller er warmte verloren gaat. Stook je de woonkamer op tot 22 °C terwijl het buiten aan het vriezen is, dan vliegt je warmte letterlijk naar buiten—en die energie kost je handenvol geld. Zelfs één graad lager zetten kan je al 6% op jaarbasis besparen, blijkt uit talloze Nederlandse en internationale studies.
Veel mensen vergeten hoeveel ze kunnen besparen door ’s nachts of als ze overdag weg zijn de temperatuur een paar graden lager te zetten. Uit onderzoek van onder meer Milieu Centraal blijkt: als u standaard de verwarming een paar uur per dag naar 16-17 °C laat zakken, scheelt dat makkelijk 10% per jaar. Je comfort merk je nauwelijks, je portemonnee juist wel. Goed voor het milieu én je slaap: in koelere slaapkamers rust je lekkerder uit.
Let wel: zet de thermostaat thuis nooit structureel lager dan 15 °C. Onder de 15 graden neemt kans op vocht en schimmel toe, en als je (oude) woning slecht geïsoleerd is, loop je bij een temperatuur onder de 12 °C in de winter zelfs risico op bevroren leidingen. Zonde, want dat kan een flinke reparatie worden.
Laat het binnen in de winter niet onder de 15 °C komen—niet alleen vanwege je leidingen, maar ook om schimmel en condens tegen te gaan. Geloof me, niemand heeft zin in vochtplekken op z’n muren.
Wat is de ideale temperatuur voor je thermostaat?
Overdag is 20 °C perfect als je thuis en actief bent—dat is een fijne middenweg tussen comfort en energiezuinigheid. Een graadje lager als je slaapt of van huis bent, dus rond de 16-17 °C, werkt prima. Moet je langer weg, bijvoorbeeld op vakantie, dan kun je tijdelijk naar 15 °C zakken, maar liever niet lager vanwege het risico op kouproblemen of hogere luchtvochtigheid.
Met een moderne programmeerbare thermostaat kun je de temperatuur voor elk deel van de dag instellen zoals het jou uitkomt. Bijvoorbeeld:
- Ochtend, net wakker: 20 °C voor een warme start
- Overdag (niemand thuis): 16-17 °C om te besparen
- Na thuiskomst en in de avond: weer 20 °C voor optimaal comfort
- ’s Nachts: 16-17 °C, want dat slaapt écht beter
Het loont om de temperatuur al 30 minuten voor je thuiskomt weer omhoog te zetten, zodat het behaaglijk is als je binnenkomt. Regelmatig zelf schakelen tussen temperaturen kan juist tot pieken in verbruik leiden. Het beste resultaat krijg je bij een rustige, geleidelijke regeling.
Verwarming volledig uitzetten is trouwens een slecht idee, tenzij het buiten ruim 15 °C is. Anders koelen je muren te veel af en krijg je vocht en kans op bevriezing van leidingen—vooral in oude huizen in bijvoorbeeld Amsterdam-West of de Rotterdamse binnenstad. Beter is dus: besparen met beleid, niet in extremen.
Radiatoren mogen trouwens nooit helemáál dicht, anders krijg je rare temperatuurverschillen in huis en moet het systeem ineens hard werken als je bijstookt. Geloof mij, als je ooit koude hoeken hebt gehad, weet je hoe vervelend dat is.
Slimmer stoken met een slimme thermostaat
De nieuwste generatie slimme thermostaten, zoals Tado, Honeywell Evohome of de populaire Toon van Eneco, past het verwarmingsschema automatisch aan op je leefpatroon. Ze onthouden wanneer je thuis bent en houden het weerbericht in de gaten—ideaal voor het grillige Nederlandse klimaat. Sommige modellen herkennen zelfs open ramen, zodat je niet onnodig stookt voor de mussen.
Met slimme radiatorkranen kun je per kamer regelen of er gestookt wordt. Dat betekent: in de woonkamer ’s avonds lekker warm, maar in de logeerkamer of het washok gewoon zuinig aan. De investering in zo’n systeem verdient zich meestal in 1 à 2 jaar terug. Echt, zelfs mijn tante in Groningen wist haar energieverbruik hiermee flink te drukken.
Bovendien krijg je er handige extra’s bij: inzicht in je verbruik met een app, de mogelijkheid om de verwarming alvast aan te zetten als je op de terugweg bent en een stukje zekerheid—want je hoeft niet meer te twijfelen of je de thermostaat wel laag hebt gezet.